Feisty

Κάναμε το λάθος και «αναβαθμιστήκαμε» στην προέκδοση της επερχόμενης έκδοσης του Kubuntu 7.04 (κωδική ονομασία Feisty Fawn). Είναι ακόμη σε επίπεδο alpha, έχει πολλά μικροπροβληματάκια (πχ. η εναλλαγή πληκτρολογίου τα 'παιξε) ενώ ακόμη δεν είδαμε φως στη λειτουργία του μικροφώνου και της κάμερας. Ίδωμεν!

Προς το παρόν προσπαθώ το ακατώρθωτο! Να συνδέσω το Windows Mobile 2005 smartphone που έχω (ένα Qtek 9100) και να το διαχειριστώ μέσα από το Kubuntu, περίπου όπως κάνω με το ActiveSync μέσα απ' τα Windows!

Όλα δουλεύουν;

Εϊπαμε ότι όλα δούλευαν ρολόϊ όταν εγκαταστήσαμε το kubuntu; Γράψτε λάθος! Λοιπόν, μικρόφωνο και ενσωματωμένη κάμερα δεν λειτουργούν!

Σχετικά με το μικρόφωνο, ούτε το ενσωματωμένο μικρόφωνο, ούτε εξωτερικό λειτουργούν! Δοκιμάσαμε ό,τι μπορούσαμε να δοκιμάσουμε, ψάξαμε όλα τα fora, τίποτε! Καμμία λύση! Το μόνο που καταφέραμε να βρούμε ήταν ότι το πρόβλημα είναι γνωστό (πάλι καλά) και ότι θα λυθεί στην τελική έκδοση 1.0.14 του υποσυστήματος ALSA (το υποσύστημα που φροντίζει να έχουμε ήχο στο linux). Άντε να δούμε! Αν όλα πάνε καλά, η τελική έκδοση 7.04 του kubuntu θα έχει λύσει το πρόβλημα. Το πρόβλημα, πάντως, σχετίζεται με το συγκεκριμένο chip που έχει ο HP Pavillion dv6000, το Conexant 5045, και σε άλλες ανάλογες κάρτες ήχου (Intel HDA) δεν υπάρχει.

Να σημειώσουμε, ότι και στα windows, ενώ το μικρόφωνο λειτουργεί, κάτι δεν πάει καλά στον driver με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατόν να επιλέξεις τη πηγή του ήχου (ενσωματωμένο μικρόφωνο, εξωτερικό, line-in). Να, λοιπόν, που και τα win έχουν προβλήματα με ελαττωματικούς driver!

Με την ενσωματωμένη κάμερα έχουμε βρει κάτι αλλά μεχρι στιγμή δεβν το έχουμε δοκιμάσει. Εδώ ελπίζουμε να είμαστε πιο τυχεροί!

Πρέπει να τονίσουμε ότι τα προβήματα με το hardware, που ουσιαστικά είναι προβλήματα οδηγών, δεν οφείλονται στην κοινότητα του Linux που κάνει ότι περνά από το χέρι της, αλλά στους κατασκευαστές που έχουν γραμμένο στα παλιά τους τα παπούτσια (να μη γράψουμε τίποτε χειρότερο) τον κόσμο του Linux. Δεν είναι τόσο ότι δεν φροντίζουν να γράψουν driver, κάτι που κάνουν για τα windows, όσο ότι απαξιούν να δημοσιοποιήσουν τα interface του harware ώστε να καταφέρουν οι φιλότιμοι προγραμματιστές του Linux να γράψουν κατάλληλους driver. Είπατε τίποτε για μονοπώλια, ανταγωνισμό κλπ;

Ελληνικά;

Μέχρι εδώ όλα καλά, αλλά Ελληνικά πώς θα γράφουμε; Πολύ απλά:

System Settings -> Regional & Language -> Keyboard Layout

Επιλέγουμε Enable keyboard layouts, βρίσκουμε το Greece από τα Available layouts και κλικ στο Add. Να μην ξεχάσουμε να επιλέξουμε Layout variant το extended!

Στην καρτέλλα Xkb options επιλέγουμε Enable xkb options κι από τη λίστα των επιλογών το Adding the Eurosign to certain keys για να έχουμε το σύμβολο του Ευρώ. Κλικ στο Apply κι έτοιμοι!

Τώρα, μπορούμε να πάμε στις επιλογές Regional & Language και να ορίσουμε County την Ελλάδα (βρίσκεται στην ομάδα Europe, Southern).

Λένε ότι στο KDE δεν υπάρχει η δυνατότητα να εναλάσσονται οι γλώσσες του πληκτρολογίου με τον πολύ συνηθισμένο τρόπο του Alt+Left Shift όπως στο GNOME και τα Windows. Ουδέν ψευδέστερον τούτου! Απλά, χρειάζεται λίγη δουλειά με το χέρι:

Ανοίγουμε την Kate (στην ομάδα Utilities). File -> Open, κλικ στο Home Folder κσι στη γραμμή Location γράφουμε:

.kde/share/config/kdeglobals

και Open. Ψάχνουμε τη γραμμή που γράφει:

Switch to Next Keyboard Layout=...

σβήνουμε ό,τι υπάρχει μετά το ίσον (=) και γράφουμε:

Switch to Next Keyboard Layout=Alt+Shift_L

Σώζουμε, κλείνουμε και reboot. Τώρα εναλάσσουμε τις γλώσσες του πληκτρολογίου με τον πλέον συνηθισμένο τρόπο!

Να επισημάνουμε κάτι που δεν μας αρέσει και δεν μας εξυπηρετεί καθόλου. Όταν το πλητρολόγιο είναι στα Ελληνικά δεν δουλεύουν τα που περιλαμβάνουν γράμμα του λατινικού αλφαβήτου (πχ. Ctrl+C, Ctrl+Alt+K που είναι η προεπιλογή για την αλλαγή γλωσσών πληκτρολογίου κλπ.). Πάρα πολύ ενοχλητικό και διορθώνεται μόνο με ριζικές επεμβάσεις σε αρχεία του συστήματος. Γίνεται, αλλά είναι για προχωρημένους.

Για να μη χαθούμε...

...θα βρούμε πολλές χρήσιμες συμβουλές στο ubuntuguide.org. Εντάξει, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε και τη γραμμή εντολών, αλλά δεν τα θέλουμε όλα point-and-click, έτσι δεν είναι;

Το kubuntu δεν εγκαθιστά τον firefox! Χρησιμοποιεί τον πολυπράγμονα konqueror. Μια χαρά browser είναι κι αυτός και πολύ πιο «ελαφρύς». Επειδή όμως μας λείπουν τα καμμιά δεκαπενταριά extension του firefox που μας κάνουν τη ζωή πιο ...δύσκολη ;-) τον εγκαθιστούμε μέσα από το adept.

Καλό το adept αλλά υπάρχει και το synaptic που προσωπικά μ' αρέσει πιο πολύ. Δεν είναι εφαρμογή του KDE, είναι εφαρμογή του GNOME, αλλά αυτό δεν είναι πρόβλημα. Με το synaptic είναι πολύ πιο εύκολη η διαχείριση των repositories και επιπλέον αν κάποιο πακέτο υπάρχει σε διάφορες εκδόσεις μπορούμε να ορίσουμε στο σύστημα να κρατήσει μια συγκεκριμένη, κι όχι την πλέον καινούργια! Αυτό μπορεί να είναι χρήσιμο όταν μια καινούργια έκδοση δεν είναι όσο σταθερή θα θέλαμε κλπ. κλπ.

Μια που τ' αναφέραμε, ας κάνουμε τις GNOME εφαρμογές (πιο σωστά, τις εφαρμογές που χρησιμοποιούν τις εργαλειοθήκες GTK) να έχουν όψη λες κι είναι εφαρμογές του KDE. Από το κέντρο ελέγχου του KDE (Μενού -> System Settings) επιλέγουμε Appearance -> GTK Styles and Fonts και κάνουμε τις ανάλογες ρυθμίσεις.

Είναι καλή ιδέα να εγκαταστήσουμε το πακέτο msttcorefonts. Σωστά μαντεύεετε, είναι γραμματοσειρές της Microsoft που για κάποιο διάστημα κυκλοφορούσαν ελεύθερες στο site της. Περιλαμβάνονται τα Arial, τα Times New Roman, τα Courier New, τα Verdana κλπ. αλλά όχι τα Tahoma.

Το μεγάλο πρόβλημα του Linux ήταν πάντοτε οι γραμματοσειρές. Ο σχεδιασμός γραμματοσειρών δεν είναι απλή υπόθεση και σίγουρα δεν μπορεί να γίνει από έναν ενθουσιώδη προγραμματιστή χωρίς τη συνέργεια ενός επαγγελματία. Βλάκες είναι στη Microsoft που χρυσοπληρώνουν για να έχουν καλοσχεδιασμένες γραμματοσειρές για τα Windows; Η κατάσταση πάντως, έχει βελτιωθεί σημαντικά στο Linux, αρχικά με οικογένεις FreeSans, FreeMono & FreeSerif, και κατόπιν και τις οικογένειες DejaVu που βασίζονται στα Bitstream Vera που η Bitsτream είχε την καλοσύνη να διαθέσει ελέυθερα στην κοινότητα του Linux. Τα DejaVu έχουν πλέον και πολύ καλά σχεδιασμένα Ελληνικά, και δεν υπάρχει ουσιαστικός λόγος να μην τα χρησιμοποιούμε.

Το KDE, πάντως, μας δίνει τη δυνατότητα να εγκαταστήσουμε κι άλλες γραμματοσειρές που έχουμε νόμιμα (πχ. από την εγκατάσταση των Windows στο δίσκο μας) με τη σχετική επιλογή στο κέντρο ελέγχου του KDE (Μενού -> System Settings -> Appearance -> Font Installer).

Το ζήτημα των γραμματοσειρών με ταλαιπώρησε, είναι η αλήθεια, μέχρι να βρω τις ρυθμίσεις που μου άρεσαν περισσότερο (ενώ στα Windows τα πράγματα είναι απλούστερα: ακολουθείς ό,τι έχει διαλέξει η Microsoft!). Λοιπόν, Γραμματοσειρές DejaVu Sans 9 pt. γενικά, σε bold και 10pt. για τους τίτλους των παραθύρων και Monospace 10pt. (στην πραγματικότητα είναι DejaVu Mono) όπου χρειάζεται γραμματοσειρά σταθερού εύρους (fixed). Ναι στο antialias, hinting full και subpixel hinting. Αυτά!

Δίκτυο

Στο Internet συνδέομαι μέσω ασύρματου access point. Για καλή μου τύχη είχα ορίσει κρυπτογράφηση WEP, το setup του kubuntu αναγνώρισε το δίκτυο κανονικά, ζήτησε το κλειδί του δικτύου και συνδέθηκε. Πρόβλεψη όμως για κρυπτογράφηση WAP, που θεωρείται ασφαλέστερη, δεν υπάρχει. Τι κάνουμε; Εγκαθιστούμε το ΚΝetworkΜanager!

Η εγκατάσταση εφαρμογών στο Linux γενικά δεν έχει καμμιά σχέση με την εγκατάσταση στα Windows. Στο Linux υπάρχουν αυτόνομα πακέτα με αλληλοεξαρτήσεις. Ποτέ δεν εγκαθιστάς κάτι που δεν χρειάζεται, ποτέ δεν εγκαθιστάς δυο φορές κάτι που κάνει την ίδια δουλειά! Για την άρτια διαχείριση των πακέτων υπάρχουν οι σχετικές εφαρμογές και στην περίπτωση του kubuntu, όπως και σε κάθε διανομή που βασίζεται στο Debian, τα λεγόμενα repositories. Εμείς, το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να χρησιμοποιήσουμε ένα στο διαχειριστή πακέτων του kubuntu, που λέγεται adept, και να ενημερώσουμε, αν χρειάζεται, τον κατάλογο με τα repositories.

To Adept θα το βρούμε στην ομάδα System του κύριου μενού. Το kubuntu θα μας ζητήσει το password μας, επειδή το Adept τρέχει με δικαιώματα διαχειριστή. Το ΚΝetworkΜanager βρίσκεται στα repositories universe. Πρέπει να βεβαιωθούμε ότι είναι ενεργοποιημένα. Επιλέγουμε από το μενού

Adept -> Manage Repositories

και στη στήλη Components ψάχνουμε να βρούμε αν οι γραμμές που γράφουν universe είναι ενεργοποιημένες ή όχι. Οι ανενεργές γραμμές είναι γκριζαρισμένες. Με δεξί κλικ εμφανίζεται ένα μενού όπου επιλέγουμε Enable. Αφού βεβαιωθούμε ότι τα universe repositories είναι ενεργοποιημένα, κλικ στο κουμπάκι Close, κάτω δεξιά, και επιστρέφουμε στο αρχικό παράθυρο. Τώρα, κλικ στο κουμπάκι Fetch Updates κάτω από το μενού, για να ενημερωθεί το Adept για τα διαθέσιμα πακέτα. Αυτό το τελευταίο πρέπει να γίνεται κάθε φορά που προσθέτουμε ή αφαιρούμε repositories.

Ψάχνουμε να βρούμε το πακέτο (package) knetworkmanager και το επιλέγουμε. Δεξί κλικ και Request Install. Τελος, κλικ στο κουμπάκι Apply και το ΚΝetworkΜanager θα εγκατασταθεί μαζί με όλα τα πακέτα που χρειάζεται! To ΚΝetworkΜanager θα το βρούμε στην ομάδα Internet του κύριου μενού. Η χρήση του είναι εξαιρετικά απλή: ένα εικονίδιο πάει και κάθεται στο system tray. Με κλικ στο εικονίδιο εμφανίζεται μια λίστα με τα διαθέσιμα δίκτυα ενσύρματα κι ασύρματα. Επιλέγουμε ποιο θέλουμε να συνδεθούμε κι ακολουθούμε τις οδηγίες. Τόσο απλά!

Πρέπει να σημειώσουμε ότι τα συνθηματικά (key ή passphrase) που τυχόν χρειάζονται αποθηκεύονται στην εφαρμογή KWallet - είναι μια εφαρμογή για τη διαχείριση password κλπ. Αν δεν την έχετε χρησιμοποιήσει ξανά θα σας ζητήσει ένα master password. Αν βαριέστε να πληκτρολογήτε ένα master password κάθε φορά που το ΚΝetworkΜanager επιχειρεί να συνδεθεί σ' ένα δίκτυο αφήστε το master password κενό - να ξέρετε όμως ότι έτσι τα password σας δεν είναι ασφαλή.

Το ΚΝetworkΜanager μπορεί να είναι βολικό, όμως δεν είναι καθόλου σταθερό. Σ' εμένα πολλές φορές το εικονίδιο εξαφανίζεται μόλις πάει να συνδεθεί το δίκτυο. Τότε, αναγκάζομαι να ξεκινήσω το KSysGuard (στην ομάδα System του κύριου μενού), να επιλέξω το knetworkmanager στον Process Table και να το «σκοτώσω» - κλικ στο κουμπάκι Kill. Μετά ξαναξεκινώ το ΚΝetworkΜanager κι όλα δουλεύουν ρολόι. Στην επερχόμενη έκδοση του kubuntu μαλλον θα 'χει διορθωθεί αυτό το bug.

Η επόμενη έκδοση του kubuntu, η 7.04, η οριστική αναμένεται τον Απρίλιο, θα εγκαθιστά ως προεπιλογή το ΚΝetworkΜanager, οπότε όσοι έχετε υπομονή θα γλυτώσετε τη διαδικασία! Επίσης, το παραπάνω bug φαίνεται να έχει λυθεί.

Πάμε!

Μ' ένα CD του kubuntu (τη desktop έκδοση) στο χέρι, είμαστε έτοιμοι για εγκατάσταση! Είχα ακούσει ότι τα HP χρειάζονται κάποιο ειδικό driver για να δει το λειτουργικό το δίσκο (π.χ. το αυθεντικό setup CD των Windows XP δεν βλέπει το δίσκο!) αλλά τέτοιο πρόβλημα δε μου προέκυψε. Όλα δούλεψαν ρολόι!

Πού όμως θα εγκαθιστούσα το kubuntu; Ο δίσκος χρειαζόταν repartition και γι' αυτό φρόντισε το setup του kubuntu. Ο δίσκος είχε τρία (3) partition: αυτό που εγκαταστάθηκαν τα Windows, αυτό που η HP ονομάζει recovery partition που μπορεί και να σβηστεί αν έχεις πάρει αντίγραφα ασφαλείας σε DVD κι ένα τρίτο, μικρό, 1 GB που αποδείχτηκε ότι περιείχε το Quick Play της HP, μια εφαρμογή υποτίθεται για να παίζεις multimedia χωρίς να ξεκινήσεις τα Windows - μπούρδες, πάλι Windows ξεκινούν, απλά μια «ελαφριά» έκδοση (embedded). Λοιπόν, μίκρυνα το partition των Windows και τ' άλλα δύο τ' άφησα όπως ήταν. Στο χώρο που προέκυψε (1ον) δημιούργησα ένα extended partition και (2ον) στο extended partition δημιούργησα ένα linux (ext3) partition που το όρισα ως root (/), ένα swap δυο φορές όσο η RAM και το υπόλοιπο το όρισα vfat ως χώρο γενικής αποθήκευσης να το βλέπουν και τα Windows και το Linux. Προσωπικά, δεν συνιστώ ν' αφήσετε το setup να κάνει του κεφαλιού του!

Αφού τελειώσαμε με το repartitioning, η εγκατάσταση συνεχίστηκε ομαλότατα! Όταν ολοκληρώθηκε, επανεκκίνησε και βρεθήκαμε στο μενού του grub, δηλαδή, του boot loader του linux, όπου διαλέγουμε λειτουργικό. Εκτός από το kubuntu είχαμε κι όλες τις απαραίτητες επιλογές για τα Windows: κανονική εκκίνηση, εκίνηση από το recovery partition και το quick play! Εκκινήσαμε το kubuntu και ιδού! Όλες οι συσκευές είχαν αναγνωριστεί και λειτουργούσαν κανονικά! Μπορούσαμε πια να δουλέψουμε παραγωγικά στο kubuntu!

KDE ή GNOME;

Το γραφικό περιβάλλον εργασίας είναι σήμερα κάτι το αυτονόητο. Αυτή όμως η επανάσταση που έφερε ο Mac δεν ήταν καθόλου αυτονόητη παλιότερα. Τα πρώτα Windows «κάθονταν» πάνω στο «παλιό, καλό» DOS, κι αυτό συνεχίστηκε μέχρι και τα Millenium. Η Microsoft που είχε αντιληφθεί τους περιορισμούς του DOS εξέλισσε παράλληλα τα NT που είχαν το γραφικό περιβάλλον ενσωματωμένο στο λειτουργικό, μέχρι που τελικά οι δυο κλάδοι εξέλιξης, Windows πάνω σε DOS και Windows NT ενοποιήθηκαν τελικά στα XP.

Η κατάσταση στο Linux είναι λίγο περίπλοκη. Το Linux αυτό καθ' αυτό δεν έχει γραφικό περιβάλλον εργασίας, αλλά απλά μια γραμμή εντολών. Αυτό από μόνο του δεν σημαίνει ότι το λειτουργικό έχει περιορισμένες δυνατότητες. Σημαίνει απλά ότι δεν έχει τη λειτουργικότητα που μας αρέσει, δηλαδή, πολύχρωμα παράθυρα, κουμπάκια, εικονίδια κλπ. κλπ. Για να αποκτήσει το Linux το πολυπόθητο γραφικό περιβάλλον εργασίας έχει υλοποιηθεί μια προσέγγιση διαφορετική από τα Windows που όλα τα έχουν ενσωματωμένα στο λειτουργικό.

Κατ' αρχήν υπάρχει το X Window System, το οποίο «κάθεται» όμορφα κι ωραία πάνω στο λειτουργικό και παρέχει την αναγκαία υποδομή που χρειάζεται ένα γραφικό περιβάλλον εργασίας. Πάνω τώρα στο X Window System πάει και κάθεται το καθαυτό γραφικό περιβάλλον εργασίας. Όπως μάλλον υποψιαστήκατε η αρχιτεκτονική αυτή δεν μας περιορίζει σε ένα και μοναδικό περιβάλλον εργασίας. Τα πιο διαδεδομένα γραφικά περιβάλλοντα ,τώρα, είναι το KDE και το GNOME.

Χωρίς να μπω σε λεπτομέρειες, το KDE, που έκλεισε τα 10 χρόνια του, «φέρνει» λίγο στο περιβάλλον των Widows, ενώ το GNOME, που είναι λίγο νεότερο, «φέρνει» προς αυτό του Mac. Οι ομοιότητες δεν ειναι μόνο εμφανισιακές αλλά εκτείνονται και στη φιλοσοφία του κάθε περιβάλλοντος. Το KDE έχει πάμπολλες δυνατότητες ρυθμίσεων, σε σημείο που μερικοί να ισχυρίζονται ότι καταλήγει να είναι δύσχρηστο. Προσωπικά, νομίζω ότι όσοι έχουν συνηθίσει τα Windows δεν θα το θεωρήσουν καθόλου δύσχρηστο. Το GNOME από την άλλη είναι πιο «σπαρτιάτικο» και δίνει έμφαση στη απλότητα ώστε κάτι να «δουλεύει απλά», με τις ελάχιστες δυνατές ρυθμίσεις. Επίσης, παρά τη πολυετή εξέλιξή του το KDE έχει κάποια παραπάνω προβλήματα σταθερότητας: δεν είναι σπάνιο να διαλέξει κανείς μια εφαρμογή από το μενού κι αυτή να αρνηθεί πεισματικά να τρέξει παρά μόνο μετά από μια ακόμη προσπάθεια (και δυο και τρεις καμμιά φορά).

Πάντως, άσχετα με το ποιο περιβάλλον διαλέξει κανείς δεν θα έχει το παραμικρό πρόβλημα να τρέξει εφαρμογές που έχουν γραφτεί για άλλο περιβάλλον! Οι εφαρμογές του KDE τρέχουν το ίδιο καλά και σε GNOME και το αντίστροφο! Η μόνη διαφορά είναι αισθητικής τάξης: κάθε περιβάλλον χρησιμοποιεί τη δική του «εργαλειοθήκη», με αποτέλεσμα να μην υπάρχει συνέπεια στα κουμπάκια, τα κουτάκια, τις γραμματoσειρές, όλ' αυτά τα καλούδια που διαθέτει κάθε παραθυρική εφαρμογή. Πάντως, και τα δύο περιβάλλοντα, όπως και άλλα, λογότερο δημοφιλή μπορούν να συνυπάρχουν στον ίδιο υπολογιστή κι όποιος ενδιαφέρεται να εναλλάσει KDE και GNOME κατά τα γούστα του!

Βεβαίως, πριν καταλήξω το KDE και το kubuntu δοκίμασα διάφορα Live CD, εγκατέστησα επίσης δοκιμαστικά τόσο το ubuntu όσο και το kubuntu στο παλιό μου laptop (το ubuntu έχει ως προεπιλεγμένο περιβάλλον εργασίας το GNOME). Οφείλω να ομολογήσω ότι το GNOME στην αρχή με ενθουσίασε. Ωστόσο η υπερβολική για τα γούστα μου λιτότητά του, οι ελάχιστες δυνατότητες ρυθμίσεων και η αισθητική ασυνέπεια των εφαρμογών του KDE μ' έστρεψαν στο πιο φανταιζί KDE. Ο κύβος, λοιπόν, ερρίφθη, KDE, δηλαδή kubuntu, έκδοση 6.10 (edgy eft) και πάμε για εγκατάσταση!